ຄວາມຮູ້ພື້ນຖານກ່ຽວກັບລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ

 ຄວາມຮູ້ພື້ນຖານກ່ຽວກັບລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ

ໂດຍ: ປັນຍາສັກ ແສງອ່ອນແກ້ວ

http://panyasack.blogspot.com

1. ຄວາມໝາຍຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ

       ຕາມທັດສະນະຂອງພັກເຮົາ ລັດຖະທຳມະນູນແມ່ນກົດໝາຍພື້ນຖານຂອງລັດ ສະແດງເຖິງເຈດຈຳນົງຂອງຊົນຊັ້ນປົກຄອງ (ເຈດຈຳນົງຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ)  ເຊິ່ງກຳນົດລະບອບການເມືອງ, ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ສິດ ແລະ ພັນທະພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງ, ຫຼັກການຈັດຕັ້ງ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວຂອງກົງຈັກລັດ.

2. ຄວາມສຳຄັນຂອງ ລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ

        ນັບວ່າເປັນຄັ້ງທຳອິດພາຍຫຼັງທີ່ປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍ ແລະ ສະຖາປານາເປັນ ສປປ ລາວໃນຊ່ວງໄລຍະເວລາ 15 ປີ ຈຶ່ງໄດ້ມີການປະກາດໃຊ້ລັດຖະທຳມະນູນ ຊຶ່ງເປັນເຫດການການເມືອງທີ່ສຳຄັນຂອງຊາດ ແລະ ເປັນໝາກຜົນແຫ່ງການຕໍ່ສູ້ທີ່ພູມໃຈຂອງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າ.

        ຊຶ່ງໝາກຜົນຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ແມ່ນໄດ້ມາຈາກການປະກອບສ່ວນຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ຂອງທຸກອົງການຈັດຕັ້ງພັກ-ລັດ, ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ, ທະຫານ, ຕຳຫຼວດ ແລະ ໄດ້ມາຈາກການປະກອບສ່ວນອັນໝົດຈິດໝົດໃຈຂອງ ປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າ.

        ເປັນການຫັນເອົາແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່ຂອງພັກມາເປັນພື້ນຖານຂອງຊາດ ເພື່ອຫັນໄປສູ່ການຄຸ້ມຄອງລັດ, ຄຸ້ມຄອງສັງຄົມດ້ວຍລັດຖະທຳມະນູນ ແລະ ກົດໝາຍເທື່ອລະກ້າວ.

        ເປັນຂີດໝາຍສຳຄັນແຫ່ງການກໍ່ສ້າງ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ ເພາະລັດຖະ ທຳມະນູນແມ່ນໄດ້ຜ່ານການປະກອບ ຄຳຄິດຄຳເຫັນຈາກທົ່ວປວງຊົນລາວ ແລະ ກໍ່ເປັນລັດຖະທຳມະນູນທີ່ຮັບໃຊ້ສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນຊາວຜູ້ອອກແຮງງານບັນດາເຜົ່າ.

        ເປັນເທື່ອທຳອິດທີ່ສິດ ແລະ ພັນທະພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງໄດ້ຖືກກຳນົດໄວ້ຢ່າງລະອຽດ ແລະ ຈະແຈ້ງໄວ້ໃນລັດຖະທຳມະນູນ.

        ປັດຈຸບັນວຽກງານການຄົ້ນຄວ້າ, ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາກົດໝາຍ ຂອງ ສປປ ລາວ ໄດ້ຢັ້ງຢືນໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນເຖິງຜົນສຳເລັດໃນບາດກ້າວທີ່ສຳຄັນເບື້ອງຕົ້ນ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນ ຈາກບັນດາພາກສ່ວນຕ່າງໆຂອງລັດ, ເອກະຊົນ, ນັກທຸລະກິດ ແລະ ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນນັບມື້ກວ້າງຂວາງຂຶ້ນ.

        ອັນທີ່ສະແດງໃຫ້ພວກເຮົາມີຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈ ແລະ ເຫັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ ແມ່ນໃນຊ່ວງໄລຍະຊາວກວ່າປີທີ່ຜ່ານມານີ້ ເລີ່ມແຕ່ 15 ສິງຫາ 1991 ເປັນຕົ້ນມາ.

        ພາຍຫຼັງທີ່ໄດ້ຮັບຮອງ ແລະ ປະກາດໃຊ້ ລັດຖະທຳມະນູນ ແລະ ບັນດາກົດໝາຍຂະແໜງຕ່າງໆຈຳນວນໜຶ່ງແລ້ວ ເຫັນໄດ້ວ່າກົດໝາຍ ມີບົດບາດທີ່ພົ້ນເດັ່ນຢູ່ໃນສັງຄົມ.

        ກາຍເປັນເຄື່ອງມືອັນສຳຄັນໃຫ້ແກ່ພະນັກງານປົກປ້ອງກົດໝາຍ, ເປັນບ່ອນອີງອັນເປັນພື້ນຖານ ໃຫ້ທຸກຂົງເຂດວຽກງານ ແລະ ເປັນສິ່ງຢັ້ງຢືນຕໍ່ສາກົນວ່າ ພວກເຮົາໄດ້ມີການຫັນປ່ຽນ ຈາກການຄຸ້ມຄອງລັດ, ຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ດ້ວຍມະຕິ, ຄຳສັ່ງ ມາຄຸ້ມຄອງລັດ, ຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ດ້ວຍລັດຖະທຳມະນູນ ແລະ ກົດໝາຍ.

        ຊຶ່ງການຫັນປ່ຽນນີ້ ແມ່ນການຫັນປ່ຽນທີ່ມີລັກສະນະວິທະຍາສາດ ທັງສອດຄ່ອງກັບກົດເກນຂອງລະບົບການປົກຄອງ ໃນລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ ຂອງປະເທດເຮົາ.

3. ທາດແທ້ຊົນຊັ້ນຂອງ ລັດຖະທຳມະນູນ

        ທ່ານອັງແກ່ນ ເວົ້າວ່າ :“ ລັດຖະທຳມະນູນຂອງລັດຕ່າງໆເວລາໃດກໍ່ແມ່ນໝາກຜົນຂອງການຕໍ່ສູ້ຊົນຊັ້ນ ໂດຍແມ່ນຊົນຊັ້ນທີ່ຊະນະເປັນຜູ້ວາງອອກພາຍຫຼັງທີ່ຍາດໄດ້ໄຊຊະນະ ແລະ ກຳອຳນາດໄດ້ແລ້ວ”.

        ທ່ານເລນິນເຄີຍເວົ້າວ່າ : “ເນື້ອໃນຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະແດງອອກເຖິງການຊັ່ງຊາກຳລັງຕົວຈິງໃນການຕໍ່ສູ້ຊົນຊັ້ນນັ້ນເອງ”.

        ດັ່ງນັ້ນ, ບັນດາພື້ນຖານຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ແມ່ນທາດແທ້ຊົນຊັ້ນຂອງມັນກໍ່ຄືລັກສະນະຂອງລັດ ແມ່ນບັນຫາຕົ້ນຕໍຂອງລັດຖະທຳມະນູນ, ອຳນາດການປົກຄອງຕົກມາໃນມືຂອງໃຜ ແລະ ຮັບໃຊ້ໃຜ ຂໍ້ນີ້ຕັດສິນຊີ້ຂາດເນື້ອໃນທັງໝົດຂອງລັດຖະທຳມະນູນ.

      ລັດແຫ່ງສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ແມ່ນລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ ອໍານາດທັງໝົດເປັນຂອງປະຊາຊົນ, ໂດຍປະຊາຊົນ ແລະ ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ ຊຶ່ງປະກອບດ້ວຍບັນດາຊັ້ນຄົນຢູ່ໃນສັງຄົມ ໂດຍແມ່ນກໍາມະກອນ, ກະສິກອນ ແລະ ນັກຮຽນຮູ້ປັນຍາຊົນເປັນຫຼັກແຫຼ່ງ (ມາດຕາ 2. ລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ ສະບັບປັບປຸງ 2015)

4. ລັກສະນະລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ

    1)ລັກສະນະທາດແທ້ຊົນຊັ້ນຂອງລັດຖະທຳມະນູນ

   ລັດຖະທຳມະນູນຂອງ ສປປ ລາວ ເປັນລັດຖະທຳມະນູນທີ່ຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ຜົນປະໂຫຍດລວມຂອງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າ, ເພາະອຳນາດທັງໝົດເປັນຂອງປະຊາຊົນ ຕາມລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ.

   2) ລັດຖະທຳມະນູນມີລັກສະນະໂຄງການດຳເນີນງານ

    ລັດຖະທຳມະນູນ ບໍ່ພຽງແຕ່ສະຫຼຸບຄືນເຖິງບາດລ້ຽວປະຫວັດສາດ ແລະ ໝາກຜົນຂອງການປະຕິວັດເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຫາກຍັງກຳນົດ ແລະ ຊີ້ໃຫ້ເຫັນທິດທາງກ້າວເດີນໃນອານາຄົດຍາວນານສົມຄວນ, ໃນຄຳນຳໄດ້ກ່ວາໄວ້ວ່າ: “ສ້າງປະເທດຊາດໃຫ້ເປັນປະເທດສັນຕິພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອກະພາບ ແລະ ວັດທະນະຖາວອນ”.

     ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ສ້າງຄວາມມຸ່ງມາດປາດຖະໜາຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ ໃນການສືບຕໍ່ ແລະ ຂະຫຍາຍລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ, ສ້າງບັນດາປະຖົມປັດໃຈກ້າວຂື້ນສູ່ສັງຄົມນິຍົມໃນອານາຄົດ

    3) ລັດຖະທຳມະນູນເຮັດໃຫ້ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກກາຍເປັນລະບອບຂອງລັດ

    ລັດຖະທຳມະນູນ ໄດ້ຕິດພັນແໜ້ນແຟ້ນກັບໜ້າທີ່ການເມືອງ, ກັບແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກ. ມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ V ຂອງພັກໄດ້ວາງອອກໃນການສືບຕໍ່ສ້າງ ແລະ ຂະຫຍາຍລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ, ສ້າງບັນດາປະຖົມປັດໃຈໃຫ້ແກ່ການກໍ່ສ້າງສັງຄົມນິຍົມໃນອານາຄົດ ເນື້ອໃນພື້ນຖານຂອງມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ V ໄດ້ເຂົ້າສູ່ໃນລັດຖະທຳມະນູນ. ລັດໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກ ເປັນອັນລະອຽດ ເປັນກົດໝາຍພື້ນຖານ.

    4) ລັດຖະທຳມະນູນແມ່ນກົດໝາຍພື້ນຖານ

    ລັດຖະທຳມະນູນຖືວ່າເປັນໃຈກາງຂອງກົດໝາຍ ສປປ ລາວ. ລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດລະບອບການເມືອງ, ກົງຈັກລັດ ໝາຍວ່າ ກຳນົດຫຼັກການ ບັນດາບັນຫາທີ່ກວມລວມກວ່າໝູ່ຂອງລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ ແລະ ເປັນພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການສ້າງລະບົບ ກົດໝາຍ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ ໝາຍວ່າ ທຸກນິຕິກຳຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບລັດຖະທຳມະນູນ.

5. ພາລະບົດບາດ ແລະ ໜ້າທີ່ຂອງລັດຖະທຳມະນູນ

      ລັດຖະທຳມະນູນຂອງ ສປປ ລາວ ມີພາລະບົດບາດທັງປົກປັກຮັກສາ ແລະ ທັງກໍ່ສ້າງລະບອບປະຊາທິປະ ໄຕປະຊາຊົນ ປົກປັກຮັກສາໝາກຜົນຂອງການປະຕິວັດ, ປາບປາມສັດຕູພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກ ທັງກໍ່ສ້າງລະບອບໃໝ່, ວັດທະນະທຳໃໝ່ ວັດທະນະທຳອັນດີງາມ ເຮັດໃຫ້ຄົນລຸ້ນໃໝ່ໃຫ້ເປັນພົນລະເມືອງດີ.

     ລັດຖະທຳມະນູນມີສາມໜ້າທີ່ພື້ນຖານຄື :

     1) ໜ້າທີ່ທາງດ້ານການເມືອງ

        ລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດລະບອບການເມືອງ, ເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ, ທາດແທ້ຊົນຊັ້ນຂອງອຳນາດລັດ, ແນວທາງການເມືອງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ສິດ ແລະ ພັນທະຂອງພົນລະເມືອງ, ຫຼັກການຈັດຕັ້ງ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວຂອງກົງຈັກລັດ.

     2) ໜ້າທີ່ທາງດ້ານກົດໝາຍ

       ລັດຖະທຳມະນູນແມ່ນກົດໝາຍພື້ນຖານ ແມ່ນເປັນໃຈກາງຂອງລະບົບກົດໝາຍຂອງ ສປປ ລາວ.

    3) ໜ້າທີ່ທາງດ້ານແນວຄິດ

      ລັດຖະທຳມະນູນມີການຊຸກຍູ້ດ້ານແນວຄິດຕໍ່ສັງຄົມ, ສຶກສາອົບຮົມປະຊາຊົນໃຫ້ມີນ້ຳໃຈຮັກຊາດ, ຮັກລະບອບປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ , ເຊີດຊູສະຕິເປັນເຈົ້າຂອງ ປະເທດຊາດ ສະຕິເຄົາລົບກົດໝາຍ.

6. ຫຼັກການພື້ນຖານຂອງລັດຖະທຳມະນູນ

 1) ຫຼັກອຳນາດເປັນຂອງປະຊາຊົນ

        ຫຼັກອຳນາດເປັນຂອງປະຊາຊົນ ເປັນຫຼັກການທີ່ສຳຄັນກວ່າໝູ່ ( ກຳນົດໄວ້ມາດຕາ2 ຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ 2015).

       ອຳນາດຂອງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການປະຕິບັດ ໂດຍຜ່ານອົງການທີ່ເປັນຕົວແທນຂອງຕົນ ຊຶ່ງແມ່ນສະພາແຫ່ງ ຊາດ. (ມາດຕາ4: ລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ ສະບັບປັບປຸງປິ 2015 )ປະຊາຊົນເປັນຜູ້ສ້າງຕັ້ງອົງການຕົວແທນແຫ່ງສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນ ຊຶ່ງແມ່ນສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະ ສະພາປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນ.

    ການເລືອກຕັ້ງສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະ ສະມາຊິກສະພາປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນ ແມ່ນປະຕິບັດຕາມຫຼັກການທົ່ວໄປ, ສະເໝີພາບ, ໂດຍກົງ ແລະ ລົງຄະແນນສຽງປິດລັບ.

 2) ຫຼັກການນຳພາຂອງພັກ

        ຫຼັກການນີ້ໄດ້ຖືກກຳນົດໄວ້ຢູ່ໃນ ມາດຕາ3 ຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ ສະບັບປັບປຸງປີ 2015.

      ພັກເປັນກຳລັງ ແລະ ເປັນຜູ້ກຳນົດທິດທາງການເຄື່ອນໄຫວໃຫ້ແກ່ລັດ, ພັກນຳພາລັດ ແລະ ສັງຄົມ ດ້ວຍແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກ.

 3) ຫຼັກການອຳນາດເອກະພາບ

      ຢູ່ ສປປ ລາວ ອຳນາດທັງໝົດເປັນຂອງປະຊາຊົນ ຊຶ່ງແມ່ນບໍ່ເກີດຂອງອຳນາດເອກະພາບ ບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າການລວມອຳນາດທັງໝົດເຂົ້າໃນອົງການດຽວ.

      ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ກຳນົດແບ່ງໜ້າທີ່ໃຫ້ອົງການລັດປະຕິບັດຄື : ມອບໜ້າທີ່ດ້ານນິຕິບັນຍັດແມ່ນສະພາແຫ່ງຊາດ, ມອບໜ້າທີ່ການບໍລິຫານໃຫ້ອົງການບໍລິຫານເຊິ່ງແມ່ນປະທານປະເທດ ແລະ ລັດຖະບານ, ມອບໜ້າທີ່ຕຸລາການ ແມ່ນສານ ແລະ ໄອຍະການປະຊາຊົນ.

         ລັດເຮົາບໍ່ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂື້ນບົນພື້ນຖານການແຍກອຳນາດ.

 4) ຫຼັກການລວມສູນປະຊາທິປະໄຕ

        ຫຼັກການອຳນາດເອກະພາບຕິດພັນຢ່າງສະໜິດແໝ້ນກັບຫຼັກການລວມສູນປະຊາທິປະໄຕ.

        (ມາດຕາ5 : ຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ ສະບັບປັບປຸງປີ 2015) ກຳນົດໄວວ່າ: ສະພາແຫ່ງຊາດ, ສະພາປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ທຸກອົງການຂອງລັດໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງ ແລະ ເຄື່ອນໄຫວຕາມຫຼັກການລວມສູນປະຊາທິປະໄຕ.

 5) ຫຼັກການນິຕິທຳ

        ນິຕິທຳແມ່ນການປະຕິບັດກົດໝາຍຢ່າງເຂັ້ມງວດ ໂດຍອົງການຈັດຕັ້ງພັກ, ລັດ, ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ, ສັງຄົມ, ລັດຖະກອນ ແລະ ພົນລະເມືອງ.

        (ມາດຕາ 10 :  ລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ ສະບັບປັບປຸງປີ 2015) ກຳນົດໄວ້ວ່າ: 

        - ລັດປົກຄອງ ແລະ ຄຸ້ມຄອງສັງຄົມດ້ວຍລັດຖະທໍາມະນູນ ແລະ ກົດໝາຍ.

      - ອົງການຈັດຕັ້ງຂອງພັກ, ລັດ, ແນວລາວສ້າງຊາດ, ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ, ອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມ ແລະ ພົນລະເມືອງທຸກຄົນຕ້ອງເຄົາລົບ ແລະ ປະຕິບັດລັດຖະທໍາມະນູນ ແລະ ກົດໝາຍຢ່າງເຂັ້ມງວດ.

 6) ຫຼັກການ ສິດ ແລະ ເສລີພາບປະຊາທິປະໄຕຂອງພົນລະເມືອງ

        ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ກຳນົດສິດ ແລະ ພັນທະຂອງພົນລະເມືອງລາວ ເຊິ່ງແມ່ນສິດທິມະນຸດຂັ້ນພື້ນຖານອີກດ້ວຍ.

       ຫຼັກການນີ້ກຳນົດໄວ້ໃນ ໝວດທີ IV ສິດ ແລະ ພັນທະພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງ (ຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ສປປ ລາວ ສະບັບປີ 2015)

     ລັດຖະທຳມະນູນໃຫ້ສິດ ແລະ ເສລີພາບປະຊາທິປະໄຕຢ່າງກວ້ງຂວາງ ທັງຮັບປະກັນຕົວຈິງດ້ວຍກົດໝາຍ ເຊິ່ງນີ້ແມ່ນລັກສະນະທີ່ສຳຄັນຂອງປະຊາທິປະໄຕຢູ່ ສປປ ລາວ ຂອງພວກເຮົາ.

ຄຳຖາມສົນທະນາ : ລັດຖະທຳມະນູນ ແຫ່ງ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ມີບົດບາດສຳຄັນແນວໃດ ຕໍ່ກັບສັງຄົມປັດຈຸບັນ ?