ການພັດທະນາພາວະຜູ້ນຳ
ໂດຍ: ປັນຍາສັກ ແສງອ່ອນແກ້ວ
ບຸກຄົນຜູ້ທີຕ້ອງການເປັນຜູ້ນຳທີດີຕ້ອງມີການພັດທະນາຄວາມສາມາດ ແລະ ທັກສະທາງດ້ານພາວະຜູ້ນຳເຊັ່ນ ດຽວກັນກັບນັກດົນຕີທີຍິ່ງໃຫຍ່ ແລະ ນັກກິລາທີມີຊື່ສຽງ ບໍ່ໄດ້ເກີດຈາກພອນສະຫວັນຕາມທຳມະຊາດເທົ່ານັ້ນ ພວກເຂົາຕ້ອງຝຶກຝົນ, ຮຽນຮູ້ ແລະ ອົດທົນພະຍາຍາມ. ພາວະຜູ້ນຳໃນຕົວບຸກຄົນກໍ່ເຊັນດຽວກັນສາມາດພັດທະນາໄດ້ ໃນຫຼາຍວົງການເມື່ອຖືກຖາມວ່າທ່ານເປັນຜູ້ນຳທີດີເລີດໄດ້ແນວໃດ ສ່ວນຫຼາຍເຂົາກໍ່ມັກຈະຕອບວ່າ :
“ ຂ້າພະເຈົ້າສັງເກດວິທີການ ແລະ
ທັກສະຈາກຜູ້ທີຂ້າພະເຈົ້ານັບຖື”.
“ ໂດຍການສ່ຽງ ພະຍາຍາມ
ແລະ ຮຽນຮູ້ຈາກຄວາມລົ້ມເຫຼວ”.
“ ການອ່ານປະຫວັດຜູ້ນຳທີຂ້າພະເຈົ້າມັກ ພະຍາຍາມສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈວ່າ ເຂົາຄິດແນວໃດ”
“ ຝຶກຝົນຫຼາຍໆ”
“ ໂດຍການສຳຫຼວດຈາກສິ່ງທີຂ້າພະເຈົ້າເຮັດແລ້ວລົ້ມເຫຼວ ແລະ
ພະຍາຍາມຫາແນວທາງໃໝ່ທີແຕກຕ່າງ”
ແລະ ວິທີການອື່ນໆ
ວິທີການພັດທະນາພາວະຜູ້ນຳມີຫຼາຍວິທີດ້ວຍກັນ ໃນນີ້ຜູ້ຂຽນຈະຂໍກ່າວພຽງໃຫ້ເຫັນແຕ່ 3 ວິທີການ ຄື : ການສຶກສາຕົນເອງ,
ການສຶກສາຜູ້ອື່ນ ແລະ ການພັດທະນາຕົນເອງ.
1. ການສຶກສາຕົນເອງ
ການສຶກສາຕົນເອງສາມາດເຮັດໄດ້ຫຼາຍວິທີໄດ້ແກ່ : ການວິເຄາະປະຫວັດຂອງຕົນ, ການສັງເກດຕົນເອງ, ການປ່ຽນກິດຈະກຳປະຈຳວັນ, ການໃຊ້ແບບທົດສອບ, ການຟັງຄວາມຄິດເຫັນຈາກຜູ້ອື່ນ ແລະ
ການເຂົ້າກຸ່ມພັດທະນາຕົນເອງ.
1.1 ການວິເຄາະປະຫວັດຂອງຕົນເອງ ເປັນການທົບທວນວິເຄາະຊີວິດທີຜ່ານມາໃນອາດີດ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ ເຮົາເຂົາໃຈຕົນເອງໃນປະຈຸບັນໄດ້ດີຂື້ນ ເຮັດໄດ້ໂດຍການເລີ່ມທົບທວນເຖິງບຸກຄົນທີມີຄວາມສຳຄັນໃນຊີວິດຂອງຕົນ ນັບແຕ່ພໍ່ແມ່,
ຍາດຕິພີ່ນ້ອງບາງຄົນ, ໝູ່ຄູ່, ຄູ-ອາຈານ, ເປັນຕົ້ນ. ບຸກຄົນເຫຼົ່ານີ້ລ້ວນມີອິດທິພົນຕໍ່ບຸກຄະລິກກະພາບ ຂອງຕົນເອງບໍ່ຫຼາຍກໍ່ໜ້ອຍ ການເຂົ້າໃຈເຖິງສະຖານະການຕ່າງໆ ທີຜ່ານມາຈະເຮັດໃຫ້ບຸກຄົນສາມາດເຮັດໃຫ້ສິ່ງຕ່າງໆ ດີຂື້ນໃນປະຈຸບັນ ແລະ
ຈະເປັນພື້ນຖານທີດີສຳລັບອະນາຄົດ.
1.2 ການສັງເກດຕົນເອງ ເປັນການໝັ່ນສັງເກດອາລົມຂອງຕົນເອງ, ຄວາມຮູ້ສຶກ ແລະ
ພຶດຕິກຳການສະ ແດງອອກຂອງຕົນເອງ ເຮັດໃຫ້ຮູ້ເຖິງຄວາມເປັນປົກກະຕິ ຫຼື ທຳມະຊາດຂອງຕົນວ່າເປັນແບບໃດ. ບາງຄັ້ງອາດພົບຕົວຕົນທີແທ້ຈິງຂອງຕົນໄດ້ຈາກການສັງເກດຕົນເອງ ວິທີການທີສັງເກດຕົນເອງອາດຈະໃຊ້ວິທີບັນທຶກສະຖານະການ ແລະ
ປະຕິກິລິຍາຂອງຕົນເອງໃຫ້ລະອຽດພໍທີຈະທົບທວນໄດ້, ເກັບບັນທຶກໄວ້ຫຼາຍໆແບບ ເຊິ່ງຈະຕ້ອງໃຊ້ເວລາຫຼາຍປະມານ 1-2 ອາທິດ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ສະຖານະການທີແຕກຕ່າງກັນໄປ ຫຼັງຈາກນັ້ນຈຶ່ງນຳມາວິເຄາະເບີ່ງວ່າຕົນເອງມັກສະແດງ ພຶດຕິກຳແບບໃດເປັນປະຈຳ ຈາກນັ້ນລອງທົບທວນວ່າພຶດຕິກຳທີໄດ້ສະແດງອອກໄປນັ້ນຖ້າຄົນອື່ນສະແດງແບບນັ້ນຕໍ່ ກັບຕົນເອງແລ້ວຈະຮູ້ສຶກແນວໃດ, ເຮົາຮູ້ສຶກພໍໃຈ ຫຼື ກົງກັນຂ້າມກັນ.
1.3 ການປ່ຽນກິດຈະກຳປະຈຳວັນ ເນື່ອງຈາກກິດຈະກຳປະຈຳວັນເປັນສິ່ງທີມະນຸດເຮັດໄປຕາມຄວາມຊິນ ເຄີຍ, ຂາດຄວາມຄິດລິເລີ່ມສ້າງສັນ ດັ່ງນັ້ນ, ຖ້າຫຼີກລ່ຽງອອກໄປຈາກສິ່ງທີຊໍ້າຊ້ອນ ແລະ
ສິ່ງທີຢູ່ອ້ອມຮອບຂອງເຮົາແດ່ ກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາຮູ້ສຶກມີບັນຍາກາດທີດີຂື້ນໄດ້ການຮູ້ກ່ຽວກັບມະນຸດສຳພັນຫຼາຍຂື້ນ ແລະ
ມີຄວາມຄິດໃໝ່ໆ ເກີດຂື້ນ. ການປ່ຽນແປງກິດຈະກຳປະຈຳວັນອາດຈະເຮັດໄດ້ງ່າຍໆ ເຊັ່ນ : ບາງຄັ້ງກໍ່ອາດປ່ຽນເສັ້ນທາງການໄປເຮັດວຽກ, ປ່ຽນຮ້ານອາຫານໃນບາງເວລາ, ຖ້າເຄີຍຢູ່ໃນສິ່ງແວດລ້ອມທີມີແຕ່ຄົນຈຳນວນຫຼາຍກໍ່ອາດລອງໄປຢູ່ຄົນດຽວ ບາງເວລາ
ຫຼື ອາດຈະລອງເດີນທາງໄປໃນສະຖານທີທີ່ເຄີຍໄປ ຫຼື
ເຄີຍຢູ່ ເພື່ອເບີ່ງຫາສະຖານທີເຄີຍຈື່ໄດ້ ຫຼື
ອາດຈະລອງເຮັດຄືວ່າມື້ນີ້ເປັນວັນສຸດທ້າຍທີຈະຢູ່ໃນບ່ອນເຮັດວຽກແຫ່ງນີ້ ເຊິ່ງວິທີດັ່ງກ່າວຈະເຮັດໃຫ້ມີໂອກາດໄດ້ຮຽນຮູ້ຄວາມຮູ້ສຶກ, ຄວາມຕ້ອງການ, ຄວາມສາມາດພິເສດ ແລະ
ອື່ນໆຂອງຕົນໄດ້ອີກຫຼາຍຢ່າງ.
1.4 ການໃຊ້ແບບທົດສອບ ນັກຈິດວິທະຍາໄດ້ສ້າງແບບທົດສອບໄວ້ຫຼາກຫຼາຍແບບເພື່ອບອກເຖິງບຸກຄະລິກກະພາບດ້ານຕ່າງໆຂອງບຸກຄົນ ເຊັ່ນວ່າ: ຄວາມສາມາດ, ຄວາມຖະນັດ, ຄວາມສົນໃຈ, ຄວາມເກັງໃຈ, ຄວາມຄິດສ້າງສັນ,
ຄວາມເປັນຜູ້ນຳ ຫຼື ພາວະຜູ້ນຳ
ເປັນຕົ້ນ. ຜູ້ທີ່ຕ້ອງການທົດສອບຕົນເອງຄວນຄຳນຶງເຖິງການເລືອກໃຊ້ແບບທົດສອບທີ່ດີ
ເໝາະສົມຂອງເກນປົກກະຕິຂອງແບບທົດສອບທີ່ນຳມາໃຊ້ໄດ້ ຖ້າສາມາດເລືອກ ແລະ ໃຊ້ແບບທົດສອບໄດ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງເໝາະສົມກໍຈະຊ່ວຍໃຫ້ສາມາດຮູ້ຈັກຕົນເອງໄດ້ງ່າຍຂື້ນ.
1.5 ການຟັງຄວາມຄິດເຫັນຈາກຜູ້ອື່ນ ເຮົາເອງໃນສາຍຕາຂອງຕົນເອງກັບຄົນອື່ນນັ້ນ ໂຕຕົນຂອງເຮົາອາດຈະຕ່າງກັນກັບຄົນອື່ນໆ ແຕ່ລະຄົນຈະເບີ່ງໂຕຕົນຂອງເຮົາແຕກຕ່າງກັນອອກໄປ ດັ່ງນັ້ນ,
ການໄດ້ຮັບຟັງທັດສະນະຂອງຄົນອື່ນທີມີຕໍ່ຕົນເອງກໍ່ປຽບດັ່ງໄດ້ເບີ່ງເຫັນໃນແງ່ມູມຕ່າງໆ ການເຂົ້າໃຈຕົນເອງຢ່າງແທ້ຈິງຈະເກີດຂື້ນໄດ້ເມື່ອເຮົາ ສາມາດອະທິບາຍໄດ້ວ່າ ສາເຫດໃດຄົນເຫຼົ່ານັ້ນຈຶ່ງເບີ່ງຕົນເອງແຕກຕ່າງໄປຈາກເຮົາເບີ່ງການອະທິບາຍຄວນເລີ່ມພິຈາລະນາຫາຄຳຕອບວ່າເຮົາເບີ່ງຕົນເອງຢ່າງລຳອ່ຽງຫຼືບໍ່ ຖ້າບໍ່ແມ່ນເປັນຍ້ອນສາເຫດອື່ນໆ ການຄິດທົບທວນແບບນີ້ຈະຊ່ວຍໃຫ້ພົບຄຳຕອບທີຖືກຕ້ອງໄດ້ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ກັບການປັບປຸງພາບລັກຂອງຕົນເອງກັບໃນສາຍຕາຂອງຜູ້ອື່ນ.
1.6 ການເຂົ້າກຸ່ມພັດທະນາຕົນເອງ ຈາກວິວັດທະນາການຂອງຄວາມຮູ້ກຸ່ມເຮັດໃຫ້ມີການນຳເອົາເຕັກນິກດ້ານກິດຈະກຳກຸ່ມມາໃຊ້ ເພື່ອໃຫ້ສະມາຊິກກຸ່ມເຂົ້າໃຈຕົນເອງ ກິດຈະກຳກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ເຊັ່ນວ່າ
: ບົດບາດທີ່ສະແດງຈາກສະຖານະການຕ່າງໆ, ກຸ່ມເຕັກນິກທີນິຍົມໃຊ້ ໄດ້ແກ່:
ເຕັກນິກກຸ່ມໃຫ້ຄຳປຶກສາ, ເຕັກນິກກຸ່ມຝຶກອົບຮົມໄວໃການຮັບຮູ້ ແລະ
ອື່ນໆ. ການເປີດໂອກາດເຂົ້າກຸ່ມປະເພດນີ້ ເຮັດໃຫ້ໄດ້ປະສົບການພິເສດ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ການສຶກສາຕົນເອງເປັນຢ່າງມີປະສິດທິພາບ.
ໃນການສຶກສາຕົນເອງດ້ວຍວິທີການຕ່າງໆດັ່ງກ່າວແລ້ວນີ້ມີຂໍ້ຄຳນຶງ 3 ປະການ ຄື :
1. ຕ້ອງບໍ່ແມ່ນການສຶກສາຕົນເອງເພື່ອລົງໂທດຕົນເອງ.
2. ການສຶກສາຕົນເອງເປັນເລື່ອງທີເຮັດໄດ້ຍາກ ຕ້ອງສຶກສາຢ່າງຈິງຈັງ, ອົດທົນ.
3. ການສຶກສາຕົນເອງເປັນຮາກຖານສຳຄັນຂອງການພັດທະນາຕົນເອງ ຖ້າສຶກສາຕົນເອງເພື່ອຮູ້ຈັກຕົນເອງ ແລ້ວບໍ່ມີການພັດທະນາຕົນເອງ ກໍ່ຖືວ່າປັນການລົງທຶນທີບໍ່ຄຸ້ມຄ່າ.
2. ການສຶກສາຜູ້ອື່ນ
ຜູ້ນຳທີດີຈະຕ້ອງສາມາດເຂົ້າໃຈຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງບຸກຄົນເປັນຢ່າງດີ ເຕັກນິກວິທີການທີ່ຈະນຳໄປ ໃຊ້ເພື່ອສຶກສາຜູ້ອື່ນໄດ້ແກ່ :
2.1 ການສັງເກດ ການເປັນຄົນມັກສັງເກດຄົນອື່ນໆ ຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາເຂົ້າໃຈ ແລະ
ຮູ້ຈັກບຸກຄົນນັ້ນໄດ້ ວ່າເຂົາເປັນຄົນແບບໃດ, ມັກຫຍັງ, ບໍ່ມັກຫຍັງ, ສົນໃຈສິ່ງໃດເປັນພິເສດ, ມີລັກສະນະທາງອາລົມແນວໃດ, ມີຄ່ານິຍົມແນວໃດ
ໂດຍການສັງເກດຈາກພຶດຕິກຳການສະແດງອອກທົ່ວໆໄປຂອງເຂົາ ທັງນີ້ຜູ້ສັງເກດຕ້ອງເປັນຜູ້ທີ່ມີຄວາມສະດຸ້ງໄວຕໍ່ການຮັບຮູ້, ສັງເກດດ້ວຍຈິດໃຈທີ່ເປັນກາງ, ປາສະຈາກອັກຄະຕິ ແລະ
ສັງເກດໃນສະຖານທີ່ທີແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍໆສະຖານທີ່ ກ່ອນທີຈະສະຫຼຸບລັກສະນະອັນຊັບຊ້ອນຂອງບຸກຄົນ. ການສັງເກດພຽງຄັ້ງດຽວໃນເວລາສັ້ນໆ ອາດຈະເຮັດໃຫ້ການສະຫຼຸບຜິດພາດໄດ້ ນອກຈາກນັ້ນໃນການສັງເກດທຸກຄັ້ງຄວນສັງເກດສະພາບແວດລ້ອມ ເຊິ່ງອາດມີອິດທິພົນຕໍ່ພຶດຕິກຳຂອງບຸກຄົນຜູ້ນັ້ນຄວບຄູ່ກັນໄປດ້ວຍ.
2.2 ການສົນທະນາກັນໃນໂອກາດທີເໝາະສົມ ເປັນສິ່ງທີຈະນຳໄປສູ່ຄວາມສະໜິດສະໜົມ ແລະ ເຂົ້າໃຈເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ໃນການສົນທະນາກັບບຸກຄົນນັ້ນຈະຕ້ອງມີຄວາມສາມາດ ແລະ ທັກສະການຟັງ
ເພື່ອຮັບຂໍ້ມູນຂ່າວ ສານທີ່ເຂົາສື່ອອກມາໄດ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງ ແລະ
ຄົບຖ້ວນ. ໃນຂະນະດຽວກັນກໍ່ສາມາດທີ່ຈະເປີດເຜີຍຕົນເອງໃຫ້ຄູ່ສົນທະນາໄດ້ຮູ້ຈັກດ້ວຍ ເຊິ່ງຈະເຮັດໃຫ້ໄດ້ຮັບການຕອບສະໜອງດ້ວຍວິທີດຽວກັນ ສຸດທ້າຍກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ຮູ້ຈັກ ແລະ ໃກ້ຊິດກັນຫຼາຍຂື້ນ ສິ່ງສຳຄັນທີສຸດ ຄືຕ້ອງມີຄວາມຈິງໃຈຕໍ່ກັນ ເຊິ່ງຈະຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດຂອງການຮຽນຮູ້ເພື່ອຮູ້ຈັກກັນເປັນໄປຢ່າງມີປະສິດທິພາບ.
3. ການພັດທະນາຕົນເອງ
ການພັດທະນາຕົນເອງເປັນການສ້າງຄຸນສົມບັດ, ຈັນຍາທຳ, ນິໄສ, ຄວາມສາມາດ, ຄວາມຊຳນານ, ຄວາມຮູ້, ຄວາມຄິດ, ຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ
ອື່ນໆ ໃຫ້ເກີດຂື້ນກັບຕົນເອງ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ຕົນເອງມີຄວາມສຸກຄວາມຈະ ເລີນ, ຄວາມສົມບູນ ແລະ
ເກີດປະໂຫຍດຕໍ່ໜ່ວຍງານ ແລະ ສັງຄົມອີກດ້ວຍ.
ເຊິ່ງການພັດທະນາຄຸນລັກສະນະຂອງ ພາວະຜູ້ນຳບາງປະການທີສຳຄັນ ທີສາມາດຈະເຮັດໄດ້ດ້ວຍຕົນເອງ ໄດ້ແກ່ : (ສັນທະນາ
ຈັນບັນຈົງ,2542. ໜ້າ 169-172 )
3.1 ການພັດທະນາຄວາມສາມາດໃນການເວົ້າ ຫຼື
ສົນທະນາ ຄວນຝຶກຕົນເອງໃຫ້ສາມາດຖ່າຍທອດຄວາມຄິດ
ແລະ ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງຕົນເອງ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ອື່ນຮັບຮູ້ໃນສິ່ງທີເຮົາຕ້ອງການສື່ສານໄດ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງ ການພັດທະ
ນາຄວາມສາມາດໃນດ້ານນີ້ຄວນດຳເນີນການດັ່ງນີ້ :
-
ກຽມຕົນເອງ ແລະ ກຽມໃນເລື່ອງທີຈະເວົ້າໃຫ້ພ້ອມ ແລະ
ສັງເກດຄວາມພ້ອມຂອງຜູ້ຟັງ.
-
ເວົ້າໃຫ້ເຂົ້າໃຈງ່າຍ ແລະ ສັ້ນກະທັດຮັດ ແຕ່ມີລາຍລະອຽດຄົບຕາມເນື້ອຫາ ຖ້າຫາກມີຫຼາຍເລື່ອງ ຄວນເວົ້າໃນເລື່ອງທີສຳຄັນ ຫຼື
ເລື່ອງທີໃຫ້ຜົນປະໂຫຍດແກ່ຜູ້ຟັງກ່ອນ, ເວົ້າເລື່ອງດີກ່ອນເລື່ອງບໍ່ດີ, ຖ້າເລື່ອງໃດມີ ຄວາມສຳພັນກັນຄວນພະຍາຍາມເວົ້າເຊື່ອມໂຍ່ງເລື່ອງເຫຼົ່ານັ້ນໃຫ້ຜູ້ຟັງເຂົ້າໃຈ, ມີການເນັ້ນຄຳ, ເນັ້ນຈັງຫວະ, ມີຕົວຢ່າງ ແລະ
ມີສຳນວນປະກອບທີຢາກຟັງ, ເວົ້າໃຫ້ໄດ້ຍິນຊັດເຈນ, ບໍ່ຊ້າແລະບໍ່ໄວເກິນໄປ, ບໍ່ເວົ້າໂອ້ອວດ, ອວດຮູ້, ນິນທາ.
-
ສະແດງປະຕິກິລິຍາປະກອບຄຳເວົ້າ ເພື່ອເສີ່ມສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈ, ຄວາມຈິງໃຈ ແລະ
ເຮັດໃຫ້ການ ເວົ້າມີຊີວິດຊີວາເປັນຕາຢາກຟັງ ແລະ
ບໍ່ໜ້າເບື່ອ.
-
ສະຫຼຸບປະເດັນສຳຄັນເພື່ອໃຫ້ຜູ້ຟັງຮູ້ ແລະ ເຂົ້າໃຈຊັດເຈນເຖິງເລື່ອງທີຕ້ອງການສື່ສານນັ້ນ ໃນກໍລະນີທີເລື່ອງນັ້ນອາດຈະມີຫຼາຍປະເດັນ ຫຼື
ຕ້ອງການເນັ້ນເປັນພິເສດ, ຄວາມຄຸມເຄື່ອໃນເນື້ອຫາຂອງວຽກງານ ແລະ
ຄວາມບໍ່ຊັດເຈນຂອງບົດບາດ ມັກຈະເກີດຂື້ນຈາກການທີຜູ້ນຳບໍ່ສາມາດສື່ສານໃຫ້ຜູ້ຕາມເຂົ້າໃຈວ່າຈະຕ້ອງປະຕິ ບັດສິ່ງໃດແດ່ ເຊິ່ງໃນການບໍລິຫານເອີ້ນວ່າ : Role Ambiguity ດັ່ງນັ້ນ,
ຜູ້ນຳທີດີຈຶ່ງຕ້ອງບໍ່ລືມສະຫຼຸບປະເດັນສຳຄັນໃຫ້ຊັດເຈນອີກຄັ້ງກ່ອນທີຈະປິດການສົນທະນາ.
3.2 ການພັດທະນາຄວາມສາມາດໃນການຟັງ ຫຼື
ເປັນຜູ້ຟັງທີ່ດີ ການພັດທະນາຄວາມສາມາດໃນການຟັງ ຫຼື
ການເປັນຜູ້ຟັງທີດີສາມາດເຮັດໄດ້ດັ່ງນີ້ :
-
ຢຸດເວົ້າ ແລະ ຟັງຢ່າງຕັ້ງໃຈ ເຊິ່ງຈະຊ່ວຍໃຫ້ຟັງເລື່ອງຕ່າງໆໄດ້ຫຼາຍທີສຸດ ແລະ ເປັນການໃຫ້ກຽດ ຜູ້ເວົ້າ, ຄວນເບີ່ງຕາຜູ້ເວົ້າຕາມສົມຄວມ ແລະ
ສະແດງສີໜ້າເປັນມິດໃນຂະນະທີຟັງ, ບໍ່ສະແດງສີໜ້າຄືກັບພ້ອມທີຈະ ຂັດແຍ້ງ
ຫຼື ວິພາກວິຈານ, ບໍ່ຄວນຟ້າວຊັກຖາມໂຕ້ແຍ່ງ ຫຼື
ດຶງຄວາມສົນໃຈຕົນເອງໄປສູ່ເລື່ອງອື່ນໂດຍບໍ່ຈຳເປັນ.
-
ຟັງຢ່າງມີສະມະທິ ແລະ ອົດທົນ
ເຖິງວ່າຜູ້ເວົ້າຈະເວົ້າຄ່ອຍເກີນໄປ, ເວົ້າຍາວເກີນໄປ, ເວົ້າສັບສົນ, ໃຊ້ສຽງເວົ້າ ແລະ
ທ່າທາງກິລິຍາທີລຳຄານ. ກໍ່ຕ້ອງອົດທົນຟັງໄປກ່ອນຈັກໄລຍະ ເພື່ອທີຈະໄດ້ຮູ້ເຖິງທັດສະນະຄະຕິ, ຄວາມຄິດເຫັນ ແລະ
ຄວາມຮູ້ສຶກຕ່າງໆ ຂອງຜູ້ເວົ້າຢ່າງຊັດເຈນຍິ່ງຂື້ນ.
-
ຟັງໄປພ້ອມກັບການທົບທວນ ແລະ ສະຫຼຸບ
ໃນກໍລະນີທີຜູ້ເວົ້າໃຊ້ຄຳເວົ້າຍາວໆຜູ້ຟັງຕ້ອງໝັ່ນທົບ ທວນໃນໃຈເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າໃຈເນື້ອຫາຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນ ແລະ ຄວາມຕໍ່ເນື່ອງຂອງເລື່ອງນັ້ນ ບາງຄັ້ງອາດຈະຈົດບັນທຶກໄປດ້ວຍຊ່ວງໃດໄດ້ຍິນບໍ່ຊັດເຈນ ຫຼື ຕ້ອງການໃຫ້ຜູ້ເວົ້າຂະຫຍາຍຄວາມ, ຕ້ອງການຄວາມແນ່ນອນຂອງຕົວເລກທີຜູ້ເວົ້າກ່າວເຖິງ
ຫຼື ຕ້ອງການຖາມຍໍ້າໃຫ້ໝັ່ນໃຈ ກໍ່ຄວນສະແດງທ່າທາງ ຫຼື ຄຳຂໍຮ້ອງທີສຸພາບໃຫ້ຜູ້ເວົ້າອະທິບາຍເພີ່ມເຕີມ ຫຼື
ຍໍ້າຄືນ. ຖ້າຟັງຂໍ້ມູນເປັນໄລຍະເວລາດົນນານ ຄວນສະແດງທ່າທາງ ຫຼື ຄຳເວົ້າທີ່ສະແດງໃຫ້ຜູ້ເວົ້າຮູ້ວ່າຕົນຍັງມີຄວາມສົນໃຈທີຈະຟັງເຂົາເວົ້າຕໍ່ໄປ ແລະ ຖ້າຜູ້ເວົ້າຕ້ອງການຮູ້ເຖິງຄວາມເຫັນຂອງເຮົາກໍ່ຄວນຍິນດີສະເໜີຄວາມເຫັນຂອງເຮົາ
ການສະແດງກິລິຍາທ່າທາງອາການຮັບຮູ້ໃນເນື້ອຫາດ້ວຍວິທີການຕ່າງໆ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ ງຶກຫົວ, ຕົບມື, ສະແດງ ການຊົມເຊີຍ
ເຊິ່ງເປັນສິ່ງທີຈະສື່ສານກັບຜູ້ເວົ້າໄດ້ຮູ້ວ່າຜູ້ຟັງຮັບຮູ້, ເຂົ້າໃຈ ແລະ
ສົນໃຈຟັງ.
3.3 ການພັດທະນາການແຕ່ງກາຍ ເຊັ່ນ : ເສື້ອຜ້າ, ກາລະວັດ, ເກີບ, ແວ່ນຕາ, ໂມງ, ເຄື່ອງປະດັບ, ຊົງຜົມ ເປັນສິ່ງທີຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ທີ່ພົບເຫັນເຮົາຄັ້ງທຳອິດເກີດຄວາມຮູ້ສຶກວ່າ ເຮົາມີລັກສະນະເປັນຜູ້ນຳ ຫຼື ບໍ່ການແຕ່ງກາຍໃຫ້ສ່ອດຄ້ອງກັບກົດເກນຂອງສັງຄົມຈະຊ່ວຍໃຫ້ເຂົ້າກັບສັງຄົມໄດ້ຢ່າງບໍ່ເຂີນອາຍ, ການພັດທະນາການແຕ່ງກາຍຄວນພິຈາລະນາເຖິງເລື່ອງຕ່າງໆ ດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້ :
-
ເໝາະສົມກັບສະພາບອາກາດ.
-
ຂະໜາດເໝາະສົມບໍ່ອຶດອັດຄັບເກີນໄປ ຫຼື ຫຼວມເກີນໄປ.
-
ເໝາະສົມກັບເພດ, ໄວ, ຮູບຮ່າງ, ຜິວພັນ ແລະ
ຕໍາແໜ່ງ.
-
ເໝາະສົມກັບວຽກງານ ຫຼື ສະພາບສັງຄົມ
ແລະ ເໝາະກັບກາລະເທສະ.
-
ບໍ່ເຮັດໃຫ້ຫຍຸ້ງຍາກກີດຂວາງການເຮັດວຽກ ການເຄື່ອນໄຫວຄ່ອງຕົວ ແລະ ສ່ວມໃສ່ສະດວກ.
-
ເບີ່ງມີຄວາມສວຍງາມ, ຮຽບຮ້ອຍ, ສະອາດ.
3.4 ການພັດທະນາທາງດ້ານອາລົມ ຜູ້ນຳຕ້ອງມີຄວາມສາມາດໃນການຄວບຄຸມອາລົມບໍ່ຮ້າຍງ່າຍ, ບໍ່ແຕກຕື່ນກັບຄຳເວົ້າບາງຄຳ ເພາະຈະເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ສຶກໂຕ້ແຍ້ງໃນໃຈ ຫຼື
ບໍ່ຍ່ອມຮັບຄຳຄິດເຫັນທີແຕກຕ່າງໄປຈາກ ຄວາມຄິດເຫັນຂອງຕົນ ການເອົາອາລົມເປັນຕົ້ນເຫດສຳຄັນຂອງບັນຫາດ້ານການຟັງ ເຊິ່ງເຊື່ອມໂຍ່ງໄປເຖິງບັນຫາຂອງການຕັດສິນໃຈ
ອາລົມມັກຈະສະແດງອອກທາງສີໜ້າ, ການຝຶກປະຕິບັດຄວບຄຸມອາລົມມັກຮ້າຍ ແລະ
ສ້າງນິໄສການ ມີອາລົມທີສະໜຸກສະໜານ, ເບີກບານແຈ່ມໃສ່ ເບີ່ງໂລກໃນແງ່ດີ ຄວນປະຕິບັດດັ່ງນີ້ :
-
ພະຍາຍາມຄິດເຖິງແຕ່ເລື່ອງທີສະໜຸກສະໜານ ເລື່ອງທີ່ເຮົາມັກທີສຸດ ແລະ ເລື່ອງທີເປັນສິລິມຸ່ງຄຸນ
- ຖ້າໂອກາດອຳນວຍອາດຈະຟັງເພັງ,
ຮ້ອງເພັງເບົາໆ ຫຼື ຟັງເລື່ອງສະໜຸກສະໜານຈາກວິທະຍຸ.
- ພະຍາຍາມຢູ່ໃນກຸ່ມບຸກຄົນທີ່ມີອາລົມແຈ່ມໃສ່,
ເວົ້າຕະລົກ ແລະ ມີອາລົມເບີກບານ.
- ຖ້າເຮັດສິ່ງໃດຜິດພາດ ພະຍາຍາມນຶກວ່າຄວາມຜິດພາດຈະເປັນບົດຮຽນທີດີ.
- ບໍ່ພະຍາຍາມຊໍ້າເຕີມຄວາມຜິດ ຫຼື ເປັນທຸກຈົນເກີນກວ່າເຫດການທີ່ຜ່ານໄປແລ້ວ.
- ບໍ່ວິຕົກກັງວົນໃນເລື່ອງທີເກີດຂື້ນ ເພາະເຫດການຕໍ່ໜ້າອາດຈະເປັນເລື່ອງທີດີຕໍ່ຕົນເອງກໍ່ເປັນໄດ້
ພະຍາຍາມໃຊ້ສະຕິປັນຍາ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການເຮັດສິ່ງຕ່າງໆ ດ້ວຍຄວາມບໍ່ປະມາດ.
3.5 ການພັດທະນາຄວາມຮູ້
ຜູ້ນຳທີ່ດີຕ້ອງມີຄວາມຮູ້ກວ້າງຂວາງ ແລະ ມີຂໍ້ມູນຂ່າວສານທີຖືກຕ້ອງ, ທັນສະໄໝ ແລະ ຫຼາກພໍທີຈະຊ່ວຍໃຫ້ການຕັດສິນໃຈສັ່ງການເປັນໄປຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມຄິດສ້າງສັນ, ສະຫຼາດ, ທັນຄົນ, ໝັ່ນໃຈຕົນເອງ ແລະ ເປັນທີຍອມຮັບຂອງບຸກຄົນອື່ນ ຄວາມຮູ້ທີ່ຈຳເປັນສຳລັບຜູ້ນຳ ໄດ້ແກ່
:
- ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບສິ່ງທີຈຳເປັນຕ້ອງຮູ້
ໄດ້ແກ່ : ວິທີການເຮັດວຽກ, ເປົ້າໝາຍຂອງວຽກງານ,
ຄວາມສຳຄັນຂອງວຽກງານ, ອຳນາດໜ້າທີ, ສາຍການບັງຄັບບັນຊາ, ສິດຜົນປະໂຫຍດຈາກວຽກງານ,
ລັກສະນະຂອງ ວຽກງານ, ຊື່ບຸກຄົນໃນໜ່ວຍງານ,
ຊຶ່ພະແນກ ແລະ ຝ່າຍຕ່າງໆ ແລະ ຊື່ຜູ້ບໍລິຫານໃນໜ່ວຍງານຂອງຕົນ.
- ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບສິ່ງທີຄວນຮູ້ ໄດ້ແກ່
: ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ການປັບປຸງວຽກໃນໜ່ວຍງານຂອງຕົນ, ການປ່ຽນແປງທີ່ຈະເກີດຂື້ນຕໍ່ກັບໜ່ວຍງານຂອງຕົນໃນໄລຍະສັ້ນ
ຕະຫຼອດຈົນສິ່ງຕ່າງໆກ່ຽວກັບບຸກຄົນ ແລະ ໜ່ວຍງານທີຕົນເອງຈະຕ້ອງກ່ຽວຂ້ອງນຳດ້ວຍ ເຊັ່ນ
: ວິທີການເຮັດວຽກ, ອຳນາດໜ້າທີ່, ສາຍການບັງຄັບບັນຊາ, ຊື່ບຸກຄົນ ໃນໜ່ວຍງານນັ້ນ,
ການແບ່ງຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະ ລັກສະນະຂອງວຽກງານ ເປັນຕົ້ນ.
- ຄວາມຮູ້ກັບສິ່ງທີ່ຄວນຈະຮູ້ ໄດ້ແກ່
: ການປ່ຽນແປງທີ່ຈະເກີດຂື້ນໃນໄລຍະຍາວຂອງໜ່ວຍງານທີ່ຕົນສັງກັດ ແລະ ຂອງໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວຂອງ
ຫຼື ກັບຜູ້ໃກ້ຊິດກັບຕົນເອງ.
ຜູ້ນຳທີດີຄວນຈະພັດທະນາຄວາມຮູ້ຂອງຕົນເອງຢ່າງສະໜໍ່າສະເໝີ
ວິທີພັດທະນາຄວາມຮູ້ ໄດ້ແກ່ :
- ລອງເຮັດເອງ, ສຳພັດເອງ
ໃນສະພາບການທີເປັນຈິງ ຫຼື ໃນສະພາບການຈຳລອງ.
- ຊັກຖາມຈາກຜູ້ຮູ້ ຫຼື ສອບຖາມຈາກຜູ້ທີ່ເຫັນເຫດການ.
- ສັງເກດວິທີການເຮັດວຽກ ແລະ ຜົນງານ ໂດຍພິຈາລະນາຢ່າງໃກ້ຊິດ
ແລະ ເຮັດເປັນປົກກະຕິ.
- ເຂົ້າຮັບການຝຶກອົບຮົມ, ການທັດສະນະສຶກສາ ແລະ ການປະຊຸມສຳມະນາທາງວິຊາການ.
- ອ່ານວາລະສານ, ໜັງສືພິມ,
ສາລະຄະດີ ແລະ ຕຳລາຕ່າງໆ ທີ່ໃຫ້ຄວາມຮູ້ທີ່ເປັນປະໂຫຍດ.
- ເບີງໂທລະທັດ, ຟັງວິທະຍຸ
ແລະ ສຶກສາຂໍ້ມູນຈາກລະບົບເຄື່ອຂ່າຍອິນເຕີເນັດ.
- ສຶກສາ ແລະ ຮຽນຮູ້ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.
- ພິຈາລະນາປຽບທຽບສິ່ງທີ່ຮັບຮູ້ມາໃໝ່ກັບສິ່ງທີເຄີຍຮູ້ມາກ່ອນ.
3.6 ການພັດທະນາຄວາມຈຳ
ຄວາມຈຳທີ່ດີຈະຊ່ວຍສະໜັບສະໜູນໃຫ້ບຸກຄົນເກີດຄວາມກ້າວໜ້າໃນວຽກງານ ເພາະເປັນສູນກາງຂອງຄວາມຮູ້
ແລະ ຂໍ້ມູນ ຄວາມຈຳປະກອບດ້ວຍການຈື່ຈຳ, ການເກັບຄວາມຊົງຈຳ ແລະ ການທວນຄືນຄວາມຈຳ
ບຸກຄົນສາມາດທີຈະພັດທະນາຄວາມຈຳຂອງຕົນໄດ້ ດັ່ງນີ້ :
- ສົນໃຈ ແລະ ມີສະມາທິຕໍ່ສິ່ງທີ່ຕ້ອງການຈື່ຈຳໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນ
ບໍ່ບໍ່ວອກແວກ ຫຼື ສົນໃຈຫຼາຍໆສິ່ງໃນຂະ ນະດຽວກັນ.
- ຈັດລະບຽບສິ່ງທີ່ຕ້ອງການຈະຈື່ຈຳໃຫ້ເປັນຮູບປະທຳຢ່າງງ່າຍໆ
ຫຼື ສ່ອດຄ້ອງກັບສິ່ງທີຕົນເອງຖະນັດ, ຄຸ້ນເຄີຍ ເຊັ່ນວ່າ
: ສິ່ງນັ້ນຄ້າຍຄືຫຍັງທີ່ສາມາດຈື່ຈຳໄດ້ດີຢູ່ແລ້ວ, ສິ່ງນັ້ນປຽບທຽບໄດ້ກັບອັນໃດທີ່ມີລັກສະນະພິເສດໃນການຈື່ຈຳ, ສິ່ງນັ້ນເມື່ອແບ່ງໃຫ້ເປັນກຸ່ມນ້ອຍໆລົງຈະຄ້າຍຄຽງກັບສິ່ງທີເຮົາຄຸ້ນຕາ,
ສິ່ງນັ້ນມີຄວາມສຳພັນກັບສິ່ງອື່ນທີ່ຮູ້ຈັກດີຢູ່ແລ້ວແນວໃດ ເປັນຕົ້ນ.
- ທົບທວນສິ່ງທີ່ໄດ້ຈື່ຈຳໄປແລ້ວ ເຊັ່ນ
: ຄິດທົບທວນຄືນອອກມາໃນບາງໂອກາດ.
-
ມີປື້ມບັນທຶກຄວາມຈຳໄວ້ໃກ້ໂຕ ເພື່ອຈົດບັນທຶກສິ່ງທີຕ້ອງການຈະຈື່ຈຳໄວ້ໄດ້ທັນທີ່ ໃນການຈັດນັ້ນ ອາດຈະແບ່ງເປັນໝວດ ຫຼື ຈົດຕາມລຳດັບກ່ອນຫຼັງໂດຍມີວັນທີເດືອນປີກຳກັບໄວ້ກໍ່ໄດ້, ອາດຈະຈົດບັນທຶກເພື່ອ ໃຫ້ຕົນເອງຮູ້ເລື່ອງຄົນດຽວກໍ່ໄດ້ ສິ່ງທີ່ຄວນຈົດບັນທຶກ ເຊັ່ນ : ຕົວເລກ, ຈຳນວນເງິນ,
ວັນເດືອນປິ, ຊື່ຄົນ, ຕໍາແໜ່ງ, ສະຖານທີ, ຂໍ້ມູນສຳຄັນ ແລະ
ຄວາມຄິດເປັນທີ່ເປັນປະໂຫຍດ ເປັນຕົ້ນ.
4. ແນວທາງການພັດທະນາທັກສະພາວະຜູ້ນຳ
ແນວທາງການພັດທະນາທັກສະພາວະຜູ້ນຳອາດສະຫຼຸບໄດ້ 3 ລັກສະນະ ດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
: (bateman and Snell, 2004.p.386-387; Kouzes and Posner, 2003.p.47-48).
4.1 ພັດທະນາໂດຍການຮຽນຮູ້ຈາກປະສົບການ (Learning From
Experience) ເພື່ອກໍໃຫ້ເກີດການຮຽນຮູ້ຈາກປະສົບການໂດຍກົງ ດັງນັ້ນ, ບຸກຄົນທີ່ຕ້ອງການພັດທະນາທັກສະພາວະຜູ້ນຳຈະຕ້ອງພະຍາຍາມສ້າງ ແລະ
ສະແຫວງຫາໂອກາດພັດທະນາທັກສະຜູ້ນຳ ເຊັ່ນ : ອາສາບໍລິຫານຈັດການວຽກງານ ຫຼື
ໂຄງການທີທ້າທາຍ ເຊິ່ງຈະກໍໃຫ້ເກີດຄວາມຮັບຜິດຊອບ,
ຮຽນຮູ້ຈາກການປະຕິບັດວຽກງານທີລົ້ມເຫຼວ, ຝຶກການເວົ້າ ຫຼື
ການພັດທະນາບຸກຄະລິກກະພາບໃນການກ່າວສຸນທອນພົດໃຫ້ສະຫງ່າງາມ.
4.2 ພັດທະນາໂດຍການຮຽນຮູຈາກກໍລະນີຕົວຢ່າງ
(Learning From Examples) ເປັນການຮຽນຮູ້ຈາກບຸກຄົນອື່ນ ຫຼື ເອີ້ນວ່າປະສົບການໂດຍກົງ
ເຊັ່ນ :
- ສຶກສາຜູ້ນຳທີຄວນຍຶດຖືເປັນແບບຢ່າງຈາກເອກະສານ,
ວາລະສານ, ສິ່ງພິມຕ່າງໆ, ຈາກສື່ວິດີໂອ, ໜັງ, ແລະ ອື່ນໆ
ເພື່ອຟັງ ແລະ ເບີ່ງຕົວຢ່າງການເວົ້າຂອງຜູ້ນຳ, ສັງເກດເຍີ່ງວ່າຜູ້ນຳເຂົາເຮັດແນວໃດຈຶ່ງປະສົບຄວາມສຳເລັດ.
- ສຶກສາຈາກຊີວິດຕົວຈິງໂດຍການສັງເກດຜູ້ນຳທີ່ສົມຄວນເປັນຕົວຢ່າງ
ເພື່ອສຶກສາວິທີການເຮັດວຽກ, ການບັນດານໃຈ, ການສ້າງວິໄສທັດຮ່ວມ, ຂະບວນການເຮັດວຽກທີທ້າທາຍ,
ການສົ່ງເສີ່ມໃຫ້ບຸກຄົນອື່ນເຮັດວຽກ ແລະ ການສ້າງຈິດໃຈທີກ້າຫານ.
- ການສຳພາດຜູ້ທີເຮົາມັກ ເພື່ອຖາມ ແລະ ໃຫ້ເຂົາແນະນຳວິທີການທີຈະເປັນຜູ້ນຳທີປະສົບຜົນສຳເລັດ.
4.3 ພັດທະນາໂດຍການຮຽນຮູ້ຈາກການສຶກສາ
(Learning From Education) ເປັນການພັດທະນາການຮຽນຮູ້ໂດຍເຂົ້າຮັບການສຶກສາ.
- ການເຂົ້າຮັບການຝຶກອົບຮົມ ແລະ ພັດທະນາໃນຫຼັກສູດທີເປັນທາງການ
(Formal Course) ໂດຍການຮຽນໃນຫ້ອງຮຽນ ແລະ ເລືອກໂປຣແກຣມການຮຽນຮູ້ ເພື່ອພັດທະນາຄວາມຮູ້
ແລະ ທັກສະໃນດ້ານທີຕ້ອງການ.
- ຮຽນຮູ້ການໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີທີຊ່ວຍໃນການເຮັດວຽກ/ການບໍລິຫານຈັດການ.
- ຝຶກປະຕິບັດກັບຜູ້ມີປະສົບການ, ມີຄວາມຊ່ຽວຊານ ຫຼື ຜູ້ທີມີຄວາມຮູ້ ເພື່ອເພິ່ມພູນທັກສະເພາະດ້ານ
ເຕັກນິກກໍ່ໃຫ້ເກີດພາວະຜູ້ນຳທີດີ
- ການຮູ້ຈັກໜ້າທີ່ຂອງຕົນ.
- ການກຳນົດໜ້າທີ່ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຜູ້ຢູ່ໃຕ້ບັງຄັບບັນຊາ.
- ອອກຄຳສັ່ງ ແລະ ກວດກາການປະຕິບັດວຽກງານ.
- ຕັດສິນຖືກຕ້ອງ ແລະ
ສ່ອດຄ້ອງກັບກາລະເທສະ.
- ປູກຝັງຄວາມຮັບຜິດຊອບໃຫ້ແກ່ຜູ້ຢູ່ໃຕ້ບັງຄັບບັນຊາ.
- ເບີ່ງແຍງສະຫວັດດີການຂອງຜູ້ຢູ່ໃຕ້ບັງຄັບບັນຊາ.
- ສຳຫຼວດ ແລະ
ພັດທະນາຕົນເອງໃຫ້ດີຂື້ນເລື້ອຍໆ.
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น